Nguồn gốc, phân loại và cách phòng trừ nấm cho lan Cattleya

Lan Cattleya có vẻ đẹp đài các, kiêu sa và đặc biệt có mùi hương rất quyến rũ đang trở thành thú chơi thượng đẳng của những người chơi lan. Cattleya có tuổi thọ rất dài, có thể sống đến 20 - 30 năm nếu chăm sóc tốt. Cùng tìm hiểu nguồn gốc, phân loại và cách phòng trừ nấm cho lan Cattleya đúng cách nhé!

 

Tìm hiểu về nguồn gốc, phân loại và bệnh nấm ở lan Cattleya

Tìm hiểu về nguồn gốc lan Cattleya

Lan Cattleya còn gọi là Cát lan, được tìm thấy ở trong các khu rừng nhiệt đới của khu vực Rio de Janeiro nơi đang diễn ra Olympic 2016, Sao Paulo, Santa Catarina, Rio Grande do Sul của Brazil, những bông hoa có mùi thơm thoang thoảng mạnh mẽ vươn lên từ thân cây mập mạp và giữa những chiếc lá xanh khỏe khoắn.

Nguồn gốc lan Cattleya trắng

Nguồn gốc lan Cattleya trắng

Bông hoa 1 cánh to uốn lượn ở giữa chụm lại bao quanh nhụy, có 3-4 cánh xòe ra bên ngoài. Vào mùa hè và thu, những giỏ hoa Cattleya nở đồng loạt tạo thành điệu múa bay bổng sắc màu làm tươi vui cả đất trời.

Lan cattleya cam đẹp nhất

Lan cattleya cam đẹp nhất

Xem thêm:>> Cách trồng và chăm sóc lan hồ điệp

Phân loại hoa lan Cattleya

Nhóm một lá

Mỗi cây lan Cattleya chỉ mang một lá trên đỉnh. Phân loại Nhóm lan cattleya này thường cho từ 1-6 hoa trên một phát hoa. Hoa rất lớn với màu sắc rất rực rỡ và thơm, ví dụ như Cattleya eldorado, gaskelliana, labiata, lueddemanniana, mendelii, mossiae, percivaliana, trianaei, warscewiczii ...

Thân của nhóm này cao khoảng 8-30cm, lá thường xanh đậm dầy, dai, dài khoảng 20cm, rộng đến 7cm. Phát hoa rất to có thể lên đến 25cm đường kính. Cattleya labiata và trianaei là loài tiêu biểu nhất trong nhóm với nhiều loại phụ.

Tuy nhiên cái gì cũng đều có sự ngoại lệ. Sự ngoại lệ ở đây là Cattleya luteola mặc dù thuộc nhóm Cattleya Một lá nhưng lại có thân nhỏ và hoa cũng nhỏ.

Lan cattleya nhóm một lá

Lan cattleya nhóm một lá

Nhóm hai lá

Mỗi cây mang 2 hay 3 lá trên đỉnh. Nhóm này thường cho hoa nhỏ hơn và mọc thành từng cụm như Cattleya aclandiae, amethystoglossa, aurantiaca, bowringiana, harrisoniana, intermedia, leopoldii, schilleriana, skinneri, walkeriana ...

Thân nhóm này ốm hơn nhưng rất cao, trung bình cây cao khoảng 60cm nhưng có loài cao đến 1,5m, mang 2 hoặc 3 lá trên đỉnh. Lá cũng nhỏ hơn, dài khoảng 20cm, màu xanh nhạt.

Phát hoa vươn cao từ 1 bọc xanh trên đỉnh, mang nhiều hoa có khi lên đến 15 hoa. Hoa nhỏ hơn, chỉ khoảng 10-15cm đường kính và cánh hoa cũng thường thuôn dài hơn.

Trong nhóm Cattleya hai lá phổ biến nhất là Cattleya skinneri

Cattleya skinneri được Bateman phân loại và đặt tên để vinh danh nhà thám hiểm, chuyên săn lùng thực vật nổi tiếng George Ure Skinner.

Cây thuộc loại phụ sinh trên cành cây, có khi sống trên các vách đá. Thân cao đến 50cm mang 2 lá hình bầu dục dài 10-20cm, rộng 3-6cm trên đỉnh. Phát hoa ra từ một bọc hình lá trên đỉnh các cây trưởng thành, mang 4-12 hoa màu hồng tím, lớn đến 8cm. Môi hoa hình ống loe ra với họng màu trắng kem.

Lan cattleya nhóm hai lá

Lan cattleya nhóm hai lá 

Cattleya skinneri có nhiều loài phụ như trắng tuyền, hoặc trắng với họng màu tím.
Cattleya skinneri rất được các nhà lai tạo lan ưa chuộng để dùng làm giống căn bản lai tạo vì chúng rất khoẻ và mau hoa.

Cattleya hardyana là giống lai tự nhiên giữa Cattleya dowiana var aurea và Cattleya warscewiczii được tập đoàn của Hardy tìm thấy năm 1886 và đưa về Anh, khi cây trổ hoa được đặt tên của Hardy. Sau đó ở vườn ươm người ta cũng đã lai tạo giữa hai giống trên và được kết quả tương tự.

Ở trong thiên nhiên người ta tìm thấy khá nhiều loài Cattleya lai tạo tự nhiên như Cattleya guatemalensis được Linden và Reichenbach tìm thấy ở Guatemala, nó là kết quả của sự thụ phấn tự nhiên giữa Cattleya skinneri và Cattleya aurantiaca. Sau đó ít lâu ở Honduras, Ames và Correll tìm thấy một giống Cattleya mà họ đặt tên là Cattleya pachecoi, thực chất nó chính là Cattleya guatemalensis.
Hoặc giống như Cattleya brasiliense là giống lai tự nhiên giữa Cattleya bicolor và Cattleya harrisoniana

Phòng trừ nấm gây hại cho hoa lan cattleya

Bệnh thối đen (black rot)

Bệnh thối đen thường gặp vào mùa mưa ở những vườn có độ ẩm cao hoặc tưới nước quá nhiều. Bệnh này thường gây thiệt hại nghiêm trọng. Cây hoa lan cattleya thường chết nhiều và nhanh chóng, nhất là đối với cây con.

Bệnh này hay xuất hiện ở gốc và rễ sau đó lan dần lên thân cây. Ban đầu phát sinh ở chồi non làm chồi non thối và có màu nâu. Khi cầm vào thì rời khỏi thân dễ dàng, mềm nhũn và đầy nước.

cây hoa lan cattleya đầu tiên bệnh thường phát sinh từ rễ, gốc rồi lan nhanh lên thân. Cây sẽ không thối hay rời ra như ở Dendrobium Pompadour nhưng chúng sẽ khô và chết ngay trên chậu.

Cây bị bệnh lan nhanh sang cây khác. Nguyên nhân lan cattaleya bị nấm là do nấm Collectotrichum sp và Phytophthora sp.

Phần lớn là do nấm Phytophthora sp. gây ra. Việc bón phân hoà tan không hết khi tưới cho cây sẽ làm cây bầm ngọn và làm nấm bệnh dễ gây hại. Ngoài ra vào mùa mưa, nếu tưới phân có hàm lượng đạm cao cũng là nguyên nhân gây bệnh cho cây hoa lan cattleya.

Biện pháp phòng trị:

cây lan con thường mắc bệnh nấm hơn, nên tách cây bị bệnh ra riêng và sử dụng thuốc ngừa cho những cây còn lại bằng cách phun hay nhúng cả cây vào dung dịch thuốc nấm. Ở cây lớn thì cắt bỏ phần bị thối, nếu thối đọt thì rút bỏ đọt và phun thuốc nấm vào. Các thuốc diệt nấm có thể sử dụng la: Kasumin, TopsinM, CuzateM8, Score, super Tilt… theo nồng độ khuyến cáo trên bao bì.

Phòng trừ bệnh nấm hiệu quả cho lan cattleya

Phòng trừ bệnh nấm hiệu quả cho lan cattleya

2. Bệnh đốm vòng (Anthracnse):

cây hoa lan cattleya có chấm tròn màu nâu đỏ, nâu cháy rồi lan rộng ra thành nhiều vòng tròn đồng tâm. Sau cùng sẽ khô cháy. Dấu vết có to nhỏ tuỳ theo từng loại lan và tuỳ theo từng môi trường mà nấm phát triển. Mưa nhiều thì lá sẽ bị thối ngay. Nguyên nhân là do nấm Glocosporium sp. và Collectotrichum sp. gây ra. Bệnh thường xuất hiện vào mùa mưa nên phải phòng ngừa trước, thường xử lý bằng cách cắt bỏ lá bị bệnh và phun các loại thuốc như: Mancozep, Dithal, Vicaben,… theo nồng độ khuyến cáo.

3. Bệnh khô lá (Leaf blight):

Bệnh này thường gặp nhiều như bệnh đốm vòng. Hai bệnh này thường phát sinh cùng một lúc nên bệnh này càng trầm trọng hơn. Bệnh làm cho lá bị khô và biến thành màu nâu nhạt. Thường khởi đầu bằng một chấm đen ở trên lá. Có thể từ đầu lá khô dần vào hay từ gốc lá lan nhanh lên rồi khô hết cả lá.

Nguyên nhân là do nấm thuộc giống Phylostica. Thường phát triển do bào tử và phát tán trong không khí nhờ gió.

Biện pháp phòng trị:

Phun thuốc Score hay Super Tilt, phun 5ngày/lần cho đến khi cây hoa lan cattleya hết bệnh.

Phòng bệnh khô lá ở lan cattleya

Phòng bệnh khô lá ở lan cattleya

4. Bệnh héo rễ (Wilt) hại cây hoa lan cattleya:

Bệnh héo rễ là bệnh thường nhưng không kém phần quan trọng. Có thể nói rằng trừ Địa lan không bị bệnh này và nó là trở ngại lớn cho những người trồng phong lan.

Hiện tượng: Rễ khô dần, cây còn nhỏ gặp bệnh này có hiện tượng lá úa vàng từ dưới lên và chết cả cây. Đối với cây hoa lan cattleya đã phát triển tốt thì cây không chết nhưng rễ bị khô mục và sẽ làm cho cây chậm phát triển. Rễ khô nhiều thì cây càng yếu nhiều.

Nguyên nhân: Do nấm Selectrotium rolfsii gây nên, còn gọi là nấm hạch. Hạch này có thể tồn tại trong môi trường rất lâu. Khi có điều kiện ẩm độ và nhiệt độ cao những hạch này phát triển thành sợi nấm và gây bệnh rất nhanh. Nếu không chữa trị ngay thì có thể làm hư hết cả vườn hoa lan cattleya.

Biện pháp phòng trị:

 Có thể dùng các loại thuốc như Anvil, Sumi eight…. Phun vào phần gốc rễ, phun 2 lần/ tuần khi bắt đầu chớm bệnh.

Bài viết liên quan:>>

Một số cách nhân giống lan hồ điệp đơn giản 

Khám phá vẻ đẹp của các loài hoa lan vũ nữ 

Cách trồng lan hồ điệp bằng than củi đơn giản tại nhà

Cách trồng và chăm sóc lan hồ điệp tươi lâu

Hướng dẫn trồng lan hồ điệp